VO2 Max
VO2 Max คือ ค่าความจุสูงสุดของออกซิเจนที่เราสามารถหายใจเข้าไปในช่วงเวลาหนึ่งๆ มักจะถูกใช้ในการทดสอบสมรรถนะการออกกำลังกาย (aerobic fitness) ของนักกีฬา
VO2 Max (อ่านว่า วี-โอ-ทู-แมก) เป็นคำศัพท์ที่ใช้อธิบายการทดสอบสมรรถภาพทางร่างกายแบบหนึ่งที่ใช้กันมากในทางการแพทย์และเวชศาสตร์การกีฬา เป็นการวัดประสิทธิภาพสูงสุดในการใช้ออกซิเจนของร่างกายว่าร่างกายของผู้ถูกทดสอบมีความสามารถที่จะดึงออกซิเจนจากเลือดเพื่อส่งไปยังกล้ามเนื้อเพื่อใช้เผาผลาญสารอาหารได้สูงสุดเพียงใด (ผศ.ดร.นพ. ภาสกร วัธนธาดา, 2558) อ่านเพิ่มเติมในบทความของคุณหมอได้จากเวปไซต์โรงพยาบาลสมิติเวช
ดังนั้น ในการออกกำลังกายชนิดเดียวกัน เช่น การปั่นจักรยาน นักกีฬาหลายคนอาจจะทำความเร็วได้เท่ากันในระยะทางเดียวกัน แต่นักกีฬาแต่ละคนก็มีน้ำหนักหรือรูปร่างไม่เท่ากัน ค่า VO2 Max จะบอกว่า นักกีฬาคนใดมีสมรรถภาพการออกกำลังกายดีกว่า ด้วยการดูปริมาณออกซิเจนที่ใช้เมื่อเทียบกับน้ำหนักตัว ค่านี้จึงสามารถนำมาเปรียบเทียบสมรรถภาพของนักกีฬาแต่ละคนได้ พร้อมๆ กับใช้วางแผนการซ้อม เพื่อเป้าหมายเฉพาะตัวในการพัฒนานักกีฬาแต่ละคนไปสู่จุดสูงจุดอาชีพนักกีฬา
ตัวอย่าง ถ้าเรามีค่า VO2 Max สูงกว่า เมื่อเทียบกับนักกีฬาคนอื่น ก็หมายความว่าร่างกายของเราสามารถขนส่งลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงกล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ดีกว่า และเมื่อเราหายใจเอาออกซิเจนเข้าไปใช้ได้มาก ก็หมายความว่าร่างกายก็มีสมรรถภาพในการสร้างพลังงาน (ในรูปของ ATP) เพื่อใช้ในเซลล์กล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ได้มากกว่าคนอื่น
เวลาเห็นคำว่า พลังงาน ATP ก็อย่าเพิ่งตกใจกันนะคะ (“ไม่เอาแล้วนะน้องซินดี้ พี่มึนมาก วิชาชีววิทยามาอีกแล้ว!” – ผู้อ่านที่ไม่ถนัดวิชาวิทยาศาสตร์ส่งข้อความมาร้องขอชีวิต...)
ATP เป็นชื่อเรียกรูปแบบของพลังงานที่ใช้ในเซลล์ของสิ่งมีชีวิต มันก็คล้ายๆ กับ ถ่านชาร์จ (สมัยนี้ยังเรียกถ่านชาร์จกันอยู่ไหม คือ เราหมายถึง แบตเตอรี่ที่ชาร์จได้ซ้ำๆ แบบ แบตมือถือนั่นแหล่ะ)
เพื่อนๆ ยังจำเจ้าไมโทคอนเดรีย (mitochondria) ที่เคยพูดถึงไปก่อนหน้านี้หรือไม่จ๊ะ ว่ามันเป็นตัวผลิตพลังงานภายในเซลล์ แต่เนื่องจากร่างกายคนเราประกอบด้วยอินทรีย์สาร การรับและส่งพลังงานเข้าออกเซลล์จึงอยู่ในรูปของสารประกอบ ATP นี่เอง
เอาใหม่ๆ พี่น้องเริ่มงง.... สรุปแล้ว สารอาหารที่เรากินเข้าไปซึ่งถูกร่างกายเก็บไว้ในรูปไกลโคเจน พร้อมกับออกซิเจนจำนวนหนึ่ง (ก็เหมือนกับเรามีน้ำมันดิบ...) จะถูกไมโทคอนเดรียนำไปผลิตพลังงานเป็นสารใหม่ (เอาน้ำมันดิบมากลั่นเป็นน้ำมันเบนซินไฮอ๊อกเทน) จากนั้นจะส่งพลังงานออกมาในรูปสารประกอบ ATP (เหมือนกันการเอาน้ำมันเบนซินบรรจุไว้ในรถบรรทุกน้ำมัน) และจากนั้น ATP จะถูกส่งไปใช้ในกล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ขณะเราออกกำลังกาย และกล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆของร่างกายก็เหมือน รถยนต์ลำเล็กลำน้อยที่มาเติมน้ำมันเอาไปใช้เร่งเครื่องยนต์
หมายความว่า ถ้าร่างกายเราผลิตATP ได้มากกว่าคนอื่น (มีรถบรรทุกเยอะ ๆ ) เราก็ขนส่งพลังงานออกไปให้กับเซลล์ต่างๆ ได้มากกว่าคนอื่น นั่นก็หมายความว่า กล้ามเนื้อเราจะมีพลังงานในการนำไปใช้ออกแรงได้มากกว่าคนอื่นเมื่อเทียบกับน้ำหนักตัวที่เท่ากัน (แต่อย่าลืมว่าทุกๆ ATP ที่ร่างกายผลิตได้ก็จะมีแลคเตทออกมาเป็นของแถมด้วยนะ แลคเตทจะถูกดูดกลับไปรีไซเคิลในไมโทคอนเดรีย อนึ่ง มีการทดสอบสมรรถภาพนักกีฬาอีกแบบที่เรียก Lactate Threshold / Ramp test เพื่อใช้ทดสอบสมรรถนะนักกีฬาในการออกกำลังกายแบบแอโรบิกนะ ไว้ว่าง ๆ จะมาเล่าถึง)
โดยสรุป ถ้าเราชวนเพื่อนไปทดสอบ VO2 Max กัน ถ้าเรามีค่านี้มากกว่า แสดงว่าเราใช้ออกซิเจนได้มากกว่า เราผลิต ATP ได้มากกว่า และนั่นทำให้เราออกแรงกระทืบบันได้จักรยานได้มากกว่า (Spragg, 2014 ) !!
เอาเท่านี้ก่อน รอติดตามอ่านตอนต่อไป ว่า ทดสอบยังไง มีที่ไหนให้ทดสอบบ้าง แล้วทดสอบแล้วได้อะไรบ้าง แล้วสาวน้อยร้อยกิจกรรมอย่างซินดี้จำเป็นต้องไปทดสอบหรือไม่ ???
เครดิตรูปภาพ
Exercise work zones (Fox and Haskell formula between 20 and 70-year-old) published by Morgoth666
บทความต้นฉบับ
Spragg, J. (2016). 1. What is VO2 Max? | Six things you need to know about... VO2 Max. [online] Road Cycling UK. Available at: https://roadcyclinguk.com/how-to/si... [Accessed 27 Apr. 2016].
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น